Ralicon geeft 30e boek uit

door Rihana Jamaludin       14 november 2010


Uitgeverij in Suriname
Voor uitgeverijen in Suriname is het hard timmeren aan de weg. Gebrek aan middelen, aan kapitaal en valuta, aan distributiesystemen en zelfs aan kopers, ontmoedigen ondernemende schrijvers echter niet.
De meeste schrijvers geven in eigen beheer uit en in sommige gevallen richt een schrijver zelf een uitgeverij op, om vooral het eigen werk te kunnen publiceren. Zo zijn er Publishing Services Suriname (start 1989) van Ismene Krishnadath en van Gerrit Barron de uitgeverijen Sorava (vanaf 1983) en later Afaka (1999).
Sinds eind 1999 is daar uitgeverij Ralicon van Robby Parabirsing (Rappa) bijgekomen. Naast enkele titels van schrijver Rappa zelf, heeft Ralicon voornamelijk werk van nieuwe auteurs in het fonds. De Ralicon Collectie bestaat uit boeken van uiteenlopende aard, zoals romans, short story's, poëzie, jeugd- en kinderboeken, en werken met een culturele of geschiedkundige invalshoek.
Ondanks alle tegenwind heeft Ralicon lezers in Suriname en Nederland weten te bereiken en is inmiddels aan de dertigste uitgave toe. Het wordt een jubileumboek, getiteld 41 Spontane reacties op het gedicht ´Recreëren te Domburg`.

Rappa
Robby Parabirsing is docent Nederlands en bekend als schrijver en columnist onder het pseudoniem Rappa. Hij is verder secretaris van de Schrijversgroep ´77. Ook beheert hij al jaren een thuisbibliotheek, waar men terecht kan voor ontspanningslectuur, maar waarvan vooral scholieren uit de examenklassen gebruik maken om boeken voor hun literatuurlijst te lenen. Zodoende biedt Rappa een extra studie-service, geen onnodige luxe in Suriname.
Duizendpoot Parabirsing is ook directeur van uitgeverij Ralicon in Paramaribo. Bij Ralicon kunnen vooral aankomende schrijvers terecht; hun manuscript wordt er geredigeerd en waar nodig samen met de auteur bewerkt. Volgens het systeem van ´Print On Demand` kan het werk dan in kleine oplagen uitgegeven worden, ideaal voor het kleine lezerspubliek in Suriname.

30e uitgave
Dit najaar komt bij Ralicon het 30e boek uit, een jubileumboek waarvan de basis gelegd werd, toen leden van de Schrijversgroep ´77 spontaan reageerden op het gedicht Recreëren te Domburg van Alphons Levens. De reacties, die via e-mail binnen de Schrijversgroep circuleerden, bleken zo divers, kritisch, humoristisch, maar ook leerrijk, dat uitgeverij Ralicon besloot om deze in overleg met de leden en met Alphons Levens uit te geven. Het geheel is zodoende een gezamenlijke ode geworden aan het Schrijven als vak.

Terugblik
Na ruim tien jaar Ralicon en dertig boeken later, is het tijd voor een terugblik en een gesprek met Robby Parabirsing. Het eerste boek van Ralicon kwam in november 1999 uit, Oompie Sem Kleuters van Orlando Emanuels, een verzameling gevatte kinderuitspraken.  
Hoe kwam Rappa op het idee van Ralicon?
´Al jaren was ik bezig met het corrigeren, screenen en bewerken van uiteenlopende manuscripten. Vaak kwam dan van de schrijvers de vraag of  ik hen niet kon helpen bij het uitgeven. Maar dat stuitte op het probleem van de financiering. Een drukker gaat z´n machines niet in werking zetten voor 100 exemplaren. Hij drukt minstens 500. Maar waar ga je in Suriname in een jaar tijd 500 boeken kwijtraken?`
Er waren op dat moment al meerdere uitgeverijen in Suriname, maar de meeste kwamen en gingen, vooral vanwege de hoge drukkosten en de kleine afzetmarkt. En voor de Nederlandse markt waren de Surinaamse werken niet aantrekkelijk.
Toen de technische mogelijkheid van Print on Demand (POD) zijn intrede deed, werd het mogelijk kleine oplagen op de markt te brengen. Samen met het bedrijf Office World heeft Ralicon aan de wieg gestaan van POD-publicaties in Suriname.

Ralicon
De naam Ralicon is samengesteld uit een afkorting van de woorden RAppa’s LIteratuur CONsultancy. Onder Ralicon vallen ook activiteiten zoals tekstredactie voor afstudeerscripties van universiteitsstudenten, van manuscripten voor andere uitgeverijen en divers ander tekstwerk.
Ralicon is een eenmanszaak, maar de technische onderdelen als lay-out en omslagontwerp worden uitbesteed.
Wat is Ralicons best verkochte boek? Dit blijkt een gedeelde eerste plaats voor drie uitgaven: de roman De vlek uit het verleden van Rappa, en in het genre cultuur August, een bonoeman van Julien Zaalman en de bundel vertellingen Vreemde dingen uit Mariënburg van Ronald Haselhoef.
De voorkeur van de uitgever zelf, gaat uit naar waar gebeurde verhalen uit het verleden van Suriname, met veel tot de verbeelding sprekende anekdotes.
Op de vraag of Ralicon wel eens een manuscript weigerde, is het antwoord:
´Ja, dat ging toen over een bundeling van e-mails tussen mensen met allerlei extreme seksuele voorkeuren. Andere manuscripten vereisten heel wat werk om ze ‘up te graden’ en de aanbieders wilden de tijd daarvoor niet uittrekken. Ik doe veel werk in mijn vrije tijd, als een soort sociale steun, maar die vrije tijd is soms zo beperkt, dat zulke manuscripten bleven liggen.
Ook zijn er wel redelijke manuscripten die halverwege de bewerking bleven liggen, omdat de aanbieder dacht dat ik de rest van het werk ‘fu soso’ (voor niets) zou doen. Meestal bewerk ik één hoofdstuk als voorbeeld en als de aanbieder dan zegt: ´Ja, dat is wat ik wil, gaat u maar door`, dan moet er wel wat over de brug komen. Ik moet toch ook surviven en ik lever kwaliteit. Dat is o.a. gebleken bij Ter dood veroordeeld van John de Bye, de derde uitgave van Ralicon, die in Nederland zowat ongewijzigd is heruitgegeven bij uitgeverij Conserve.`

Crisis
Hoe ging het tijdens de crisisjaren met Ralicon? Werden er wel boeken uitgegeven?
´Het systeem is juist ontstaan als antwoord op de crisisjaren (1991 – 1997), toen we een hyperinflatie kenden. Omdat het Surinaamse geld toen dagelijks in waarde daalde, ontstond er een groot verschil tussen de eerste prijscalculatie van de drukker en de uiteindelijke afrekening bij het drukken van het boek, weken later.
Ook berekenden de drukkers hun kosten in US dollars of in de toen geldende Nf. Bij afrekening werden dan liefst dollars of Nederlandse guldens gevraagd, want dan kon de drukker daarmee direct weer z’n importen betalen.
In deze periode was het zowat onmogelijk om boeken uit te geven, of  je moest over harde valuta beschikken.
Vandaar dat Ralicon na deze periode stapje voor stapje begon met uitgeven, in kleine oplagen, dankzij het POD-systeem. Je kostprijs per boek is wel wat hoger dan bij de drukker, maar je kunt bij wijze van spreken met vijf exemplaren beginnen en daarmee bestellingen binnenhalen. Loopt de afzet terug, dan print je minder. Bij de drukker zat je gelijk met minstens 500 exemplaren en een af te lossen schuld in je maag, en dan nog wel in een kleine markt met een fragiele koersstabiliteit, waar boeken echt niet behoren tot de eerste levensbehoeften.`

Toekomst
Is de situatie nu verbeterd voor uitgeverijen in Suriname?
´Wat betreft stabiliteit van de koersen is de situatie nu wel verbeterd. Verder is daardoor ook een grotere koopkracht dan tijdens de crisisjaren, maar die wordt voor het merendeel consumptief besteed.
Uit de jaarlijkse activiteiten van het Kinderboekenfestival blijkt wel duidelijk dat er onder de jeugd, vooral in de gebieden buiten de stedelijke vestigingen, een enorme leeshonger is. Deze honger wordt echter voornamelijk gestild met boekjes en boeken uit Nederland, veelal afgeschreven titels van Nederlandse bibliotheken. Dat is tenminste wat, maar ideaal is dat niet. Het Surinaamse kind vervreemdt daardoor eerder van zijn eigen omgeving en achtergronden, waardoor de band met het eigene, ondergeschikt wordt aan de betrokkenheid met Nederland en de Nederlandse cultuur. En dat maakt dat ons land met zoveel mogelijkheden, toch achterblijft in zijn ontwikkeling.
Uit de actie van Ismene Krishnadath om de boeken van Surinaamse auteurs naar de scholen toe te brengen en middels een bestellijst aan te bieden, blijkt dat er wel verkocht wordt als het boek naar de leerlingen toe gebracht wordt.`

41 Spontane reacties op het gedicht ´Recreëren te Domburg`
Het 30e boek uit de Ralicon Collectie, getiteld 41 Spontane reacties op het gedicht ´Recreëren te Domburg` (72 blz.), verschijnt eind november in een beperkte oplage en zal in de boekhandels in Paramaribo verkrijgbaar zijn voor de prijs van 36 srd. (of 8 euro, excl.verzendkosten)
 
Voor het bestellen van boeken of aanbieden van manuscripten:
e-mail robbyparabirsing@gmail.com

Surinaamse boeken bestellen bij Suribooks hier